Fizjoterapia jest dyscypliną medycyny, która znajduje szerokie zastosowanie dla wielu osób — bez względu na wiek czy stan zdrowia. Zastanawiasz się, kiedy można zgłosić się do fizjoterapeuty i jak wykorzystywać możliwości, które daje rehabilitacja? Wyjaśniamy!
Spis treści:
- Fizjoterapeuta — co to za specjalista?
- Czym zajmuje się fizjoterapeuta?
- Fizjoterapia a rehabilitacja: czy są tym samym?
- Jakie metody pracy z pacjentem stosuje fizjoterapeuta: masaż, terapia ruchem i więcej
- Kiedy można skorzystać z usług fizjoterapeutycznych?
Fizjoterapeuta — co to za specjalista?
Z punktu widzenia polskiego prawa fizjoterapeuta to osoba wykonująca zawód medyczny, który jest ściśle regulowany ustawowo. Taki specjalista musi spełnić określone wymogi prawne, aby móc wykonywać fizjoterapię. Chociaż nie jest lekarzem, musi mieć:
- wykształcenie kierunkowe — studia magisterskie lub licencjackie (pod warunkiem rozpoczęcia tego kierunku w ramach studiów I stopnia najpóźniej 1 października 2017 r.) w zakresie fizjoterapii, rehabilitacji ruchowej lub np. wychowania fizycznego, z dwuletnią specjalizację w ramach gimnastyki leczniczej; lub tytuł zawodowy technika fizjoterapii;
- odpowiednie doświadczenie — samodzielnie zawód fizjoterapeuty osoba po studiach licencjackich może zacząć wykonywać np. dopiero po 6 latach[1].
Dlatego pacjent, który odwiedza fizjoterapeutę, np. po urazie, ma pewność, że może skorzystać z jego usług bez obaw o swoje zdrowie.
Czym zajmuje się fizjoterapeuta?
Tak restrykcyjne wymogi, jakie są stawiane przez osobę zajmującą się fizjoterapią, wynikają z obowiązków, które na niej spoczywają. Dlaczego? Ponieważ fizjoterapeuta ma za zadanie pomóc pacjentowi w:
- utrzymaniu, poprawie lub uzyskaniu pełnej sprawności fizycznej;
- korygowaniu wad postawy;
- pobudzaniu oraz poprawie czynnościowej układów nerwowego, oddechowego czy sercowo naczyniowego;
- zapobieganiu powstawania odleżyn przy długotrwałym unieruchomieniu;
- przystosowaniu do możliwie samodzielnego życia w przypadku trwałej niepełnosprawności [2].
W tym zakresie mieści się więc terapia o bardzo zróżnicowanym charakterze. Oznacza to, że do fizjoterapeuty mogą się zgłosić pacjenci z różnorodnymi potrzebami i problemami.
Fizjoterapia a rehabilitacja: czy są tym samym?
Fizjoterapia i rehabilitacja są zbliżonymi pojęciami, jednak to drugie jest znacznie szersze. Rehabilitacja wykracza bowiem poza „fizyczny” zakres przywracania pacjentom sprawności czy poprawy ruchomości. Może także obejmować wsparcie w poprawie ogólnej jakości życia — przywróceniu do normalnego życia społecznego i zawodowego. O fizjoterapii można natomiast powiedzieć, że to podstawowa składowa rehabilitacji medycznej. Terapeuta koncentruje się zatem na ciele pacjenta: jego mobilizacji czy łagodzeniu dolegliwości bólowych.
Jakie metody pracy z pacjentem stosuje fizjoterapeuta: masaż, terapia ruchem i więcej
Fizjoterapeuta ma szeroką gamę „narzędzi”, które może zastosować, aby wesprzeć pacjentów. Podstawowy podział wyróżnia trzy elementy, które mogą być wykorzystywane w procesie fizjoterapeutycznym. Są to:
- masaż leczniczy, w którym specjalista uciska tkanki rękami lub używając specjalnych urządzeń;
- kinezyterapia, czyli leczenie ruchem, a zatem ćwiczenia usprawniające, które fizjoterapeuta pomoże wykonać pacjentowi albo których wykonywanie kontroluje;
- fizykoterapia, a zatem zabiegi fizykalne, w których wykorzystywane są różnego rodzaju urządzenia, np. laser, falę uderzeniową itp. [2].
To, jakie metody pracy zostaną zastosowane, zależy od sytuacji danej osoby oraz celu terapii.
Kiedy można skorzystać z usług fizjoterapeutycznych?
Jest wiele sytuacji, w których doświadczony fizjoterapeuta jest w stanie pomóc. Oto te najważniejsze.
Stan po urazach i wypadkach
Naderwane więzadło? Nadwyrężone kolano? Skręcenie stawu skokowego? Nawet pozornie prosty uraz może wymagać przejścia rehabilitacji. Chociaż istotne jest uśmierzenie bólu, np. poprzez miejscowe podanie leku przeciwbólowego i przeciwzapalnego, najczęściej diklofenaku, warto też skonsultować się z lekarzem, a następnie z fizjoterapeutą. Zaniedbanie leczenia, np. skręconej kostki, może być przyczyną jej niestabilności i wielu innych powikłań [3]. Tymczasem specjalista może dobrać odpowiednią metodę fizjoterapii, w tym fizykoterapii. W niektórych przypadkach stosowana jest np. laseroterapia.
Przewlekłe schorzenia układu ruchu
W przypadku dolegliwości takich jak np. zwyrodnienia kręgosłupa czy łokieć tenisisty fizjoterapia jest nieodzownym elementem przywracania sprawności ruchowej i niwelowania przykrych dolegliwości. Odpowiednio wykonany masaż, ćwiczenia usprawniające czy terapia z zastosowaniem metod fizykalnych mogą pomóc np. złagodzić ból pleców, bóle kręgosłupa czy karku. Możliwa jest także poprawa zakresu ruchu.
Schorzenia neurologiczne
Do fizjoterapeuty zgłaszają się osoby z problemami neurologicznymi. Wskazaniami do skorzystania z pomocy tego eksperta mogą być np. stan po udarze czy zaburzenia równowagi. Terapia manualna, ruchowa i fizykalna może wspomóc także m.in. pacjentów z chorobą Alzheimera, stwardnieniem rozsianym czy chorobie Parkinsona[4].
Prowadzenie aktywnego trybu życia
Osoby wykonujące zawód fizjoterapeuty wspierają również tych, którzy prowadzą aktywny tryb życia, np. zawodowych sportowców. To niezbędny element pracy nad mobilnością i wydolnością układu ruchowego oraz regeneracją układu mięśniowego i kostnego po intensywnym wysiłku fizycznym czy przeciążeniu. Dlatego np. masaż sportowy to jeden z ważnych elementów podczas przygotowywania się do zawodów i innych okresach dużego obciążenia fizycznego.
Niepełnosprawność
Fizjoterapeuta pomaga również w przystosowaniu osób niepełnosprawnych do wykonywania pracy, a także, ogólniej, to zachowania jak największej samodzielności w codziennym życiu. Terapia jest zawsze dobrana do indywidualnej sytuacji pacjenta — jego stanu zdrowia czy możliwości ruchowych.
Jak zatem widać, korzystanie z pomocy tego eksperta może być pomocne w każdej sytuacji, gdy odczuwa się ból, ograniczenie możliwości ruchowych, nadmierne napięcie czy problemy z równowagą. Aby rozpocząć terapię, udaj się na pierwszą konsultację. W jej trakcie rehabilitant zapozna się z Twoją dokumentacją medyczną, postawi diagnozę i dobierze metody pracy z myślą o Twoim zdrowiu i samopoczuciu.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące zawodu fizjoterapeuty:
1. Jakie wykształcenie musi mieć fizjoterapeuta?
Od momentu ustawowego uregulowania zawodu fizjoterapeuty od osób, które rozpoczynają taką karierę, wymaga się wyższego wykształcenia kierunkowego. Konieczne jest zatem ukończenie jednolitych 5-letnich studiów magisterskich lub studiów II stopnia na kierunku fizjoterapia i uzyskanie tytułu magistra.
2. Co robi fizjoterapeuta?
Ten specjalista pomaga pacjentom w szeroko pojętym usprawnieniu ciała. Jego pomoc może być potrzebna np. po urazach, w przebiegu chorób przewlekłych czy przy prowadzeniu aktywnego trybu życia. Wykorzystuje on różne metody, np. ćwiczenia czy masaż.
3. Ile zarabia fizjoterapeuta w Polsce?
Zarobki osób wykonujących ten zawód zależą m.in. od miejsca i trybu pracy (prywatnie/w państwowej placówce medycznej), zakresu świadczonych usług czy regionu prowadzenia działalności.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
[1] Ustawa z dn. 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty [2] Marcinkowska A., Fizjoterapia, Medycyna Praktyczna, online (dostęp 28.04.2023) https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/fizjoterapia/106214,fizjoterapia [3] Bilewicz M., Stebel R., Czerkies A., Skręcenie stawu skokowego i następstwa jego leczenia; PrzypadkiMedyczne.pl, online (dostęp 28.04.2023) https://przypadkimedyczne.pl/JmsFiles/13/full.pdf [4] Maciej Krawczyk Diagnostyka fizjoterapeutyczna w chorobach układu nerwowego w „Diagnostyka funkcjonalna w fizjoterapii” pod red. Aleksander Ronikier. PZWL 2014.
