Zapalenie gęsiej stopki – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie gęsiej stopki to problem, który dotyka głównie sportowców uprawiających intensywniejszą aktywność fizyczną, osoby cierpiące na chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych, ale nie tylko. Zobacz, co to za schorzenie, jakie są jego objawy i jak wygląda prawidłowe leczenie.

Spis treści:

Co to jest gęsia stopka?

Ścięgna, które opuszczają obszar za biodrem, schodzą do tylnej części nogi i są przyczepione do przyśrodkowo-dolnej części stawu kolanowego nazywane są gęsimi stopkami, ponieważ wyglądają jak gęsia nóżka. Gęsią stopkę tworzą ścięgna mięśnia krawieckiego i półścięgnistego oraz ścięgno mięśnia smukłego razem z powięzią goleni. Funkcją tego zestawu ścięgien jest umożliwienie ruchu zginania kolana, a także wspomaganie jego stabilności i zapobieganie przemieszczaniu się struktury kostnej do wewnątrz. Stabilność ta jest istotna zawsze podczas wykonywania codziennych ruchów, np. chodzenia, gdy ciężar ciała cały czas spoczywa na jednej z nóg. Natomiast poniżej szpary stawowej na wysokości kości piszczelowej i więzadła pobocznego piszczelowego znajduje się kaletka maziowa [1].

Czym jest zapalenie gęsiej stopki? Objawy

Zapalenie gęsiej stopki to stan zapalny kaletki maziowej. Zazwyczaj pierwotnie dochodzi do zapalenia przyczepów ścięgnistych trzech mięśni: krawieckiego, smukłego i półścięgnistego, a później pojawia się wtórne zapalenie kaletki [1].

Objawy zapalenia gęsiej stopy obejmują tkliwość i obrzęk wzdłuż bliższej przyśrodkowej kości piszczelowej. Jednak mogą również pojawiać się jako nieokreślony ból przyśrodkowej części kolana, który przypomina uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej lub więzadła pobocznego piszczelowego [2].

Charakterystyczne objawy stanu zapalnego w tym obszarze to [1, 2]:

  • ból w wewnętrznej części kolana, 4 cm lub 5 cm poniżej linii stawu;
  • ból kolana nasilający się podczas przesuwania lub obracania nogi do wewnątrz np. w czasie wchodzenia po schodach lub przy próbach zginania;
  • miejscowy obrzęk;
  • stan zapalny;
  • trzeszczenie w kolanie;
  • osłabienie mięśni;
  • trudności w utrzymaniu postawy na jednej nodze.

Jakie są przyczyny zapalenia gęsiej stopki?

Za powstawanie zapalenia gęsiej stopki odpowiada wiele czynników. Wśród nich znajdują się [2, 3]:

  • uraz w obrębie kolana;
  • nieprawidłowe przygotowanie do ćwiczeń np. brak lub zbyt krótka rozgrzewka;
  • zbyt intensywna aktywność fizyczna, zwłaszcza u profesjonalnie trenujących sportowców, którzy bez planu treningowego mogą szybko się przetrenować;
  • brak regeneracji po treningu;
  • reumatoidalne zapalenie stawów;
  • choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego;
  • koślawość kolan;
  • cukrzyca;
  • nadwaga lub otyłość;
  • osłabienie mięśni kulszowo-goleniowych.

Jak wygląda diagnostyka zapalenia gęsiej stopki?

Przy rozpoznaniu klinicznym uwzględnia się objawy zgłaszane przez pacjenta. Bardzo ważne jest badanie fizykalne, które obejmuje badanie palpacyjne i wykonanie odpowiednich ruchów nogą, by sprawdzić moment nasilenia bólu. Dolegliwości bólowe zwiększają się przy zginaniu stawu kolanowego np. podczas wchodzenia po schodach lub w pozycji siedzącej. Jeśli to konieczne, lekarz może zlecić wykonanie badań obrazowych, USG lub RTG, by rozróżnić zapalenie gęsiej stopki od innych schorzeń np. zmian zwyrodnieniowych [1].

Na czym polega leczenie zapalenia gęsiej stopki?

Lekarz powinien nie tylko rozpoznać zapalenie gęsiej stopki, ale także ustalić przyczyny tego stanu. Jest to bardzo ważne, ponieważ każda możliwa napotkana sytuacja będzie traktowana inaczej.

Przede wszystkim należy jednak zwalczyć objawy zapalenia stawu kolanowego. Wskazaniem jest zastosowanie zimnych okładów i zabiegów fizykoterapii (m.in. krioterapia, terapuls, jonoforeza, ultradźwięki). Istotne jest także podawanie leków przeciwbólowych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz stosowanie zastrzyków z kortykosteroidami [1].

Następnie, po ustaleniu przyczyn zapalenia, istotna jest rehabilitacja. Cechą wspólną leczenia niezależnie od przyczyny tego schorzenia jest korygowanie problemów funkcjonalnych i strukturalnych, takich jak stawianie stóp na boki podczas chodzenia i biegania lub jakikolwiek inny problem powodujący nieregularne ruchy kolan. Ważna jest także praca nad wzmocnieniem struktur mięśniowych oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała, by nie obciążać kolana.

Zapalenie gęsiej stopki zazwyczaj skutecznie reaguje na fizjoterapię oraz ćwiczenia wykonywane w domu. Podstawą jest ruch, w którym będzie się rozciągać mięśnie pośladkowe, przednie części biodra, wewnętrzne strony uda oraz mięśnie kulszowo-goleniowe [4].

Leczenie w przypadku gęsiej stopki zajmuje kilka miesięcy (2-4 miesiące), ale powrót do pełnej sprawności może trwać znacznie dłużej.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące zapalenia gęsiej stopki:

1. Kolano boli od środka, co to może być?

Jedną z przyczyn dolegliwości bólowych po przyśrodkowej stronie kolana, zwłaszcza jeśli nie stwierdzono urazu, jest zapalenie gęsiej stopki. Silny ból zwykle pojawia się po wysiłku fizycznym i ustępuje po odpoczynku i okładach z lodu. Dolegliwości bólowe mogą nasilać się w nocy, a nad ranem powodować miejscową sztywność w kolanie. Bolące miejsce jest opuchnięte i boli pod dotykiem. W takim przypadku należy skonsultować się z ortopedą.

2. Co na stan zapalny przy zapaleniu gęsiej stopki?

W leczeniu stanu zapalnego wskazane jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych [1]. Substancję czynną może być diklofenak sodowy, który znajduje się w leku DIKY 4%. Ma on postać aerozolu do stosowania miejscowego. Można go wykorzystywać do objawowego leczenia bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego, a także do leczenia stanu zapalnego w obrębie małych i średnich stawów oraz struktur okołostawowych [5].

3. Jakie zabiegi pomagają na gęsią stopkę?

Oprócz ćwiczeń rozciągających w leczeniu stanu zapalnego gęsiej stopki mogą pomóc zabiegi fizykoterapii i fizjoterapii. Wśród nich wymienia się ultradźwięki, laseroterapia, zabiegi z wykorzystaniem pola magnetycznego, krioterapia oraz plastrowanie dynamiczne (kinesiotaping).

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

  1. Jeka S. (2012). Reumatyzm tkanek miękkich, Reumatologia: 50(2): 166-176.
  2. Hamilton A. (2019). Uncommon injuries: medial knee pain from the pes anserinus – part I. Sports Injury Bulletyn: https://www.sportsinjurybulletin.com/anatomy/uncommon-injuries-medial-knee-pain-from-the-pes-anserinus-part-i
  3. Kita K. i in. (2020). Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych – epidemiologia, diagnostyka i leczenie. Nowa Medycyna.
  4. Mohseni M. i in. (2024). Pes Anserine Bursitis. National Library of Medicine: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532941/
  5. Witryna internetowa: https://www.dikyspray.pl/diky-4/
Redakcja

Redakcja

Treści są pisane przez Redakcję serwisu na bazie wiarygodnych materiałów, zamieszczonych w sekcji Bibliografia. Od wielu lat zajmujemy się tematyką zdrowotną, szczególnie diagnozowaniem i leczeniem urazów sportowych oraz tępych urazów mechanicznych oraz późniejszą ich rehabilitacją.